Yunanistan resmi para birimi olarak 2002 yılına kadar kullanılan drahmi, 28 Şubat 2002 tarihinde tedavülden kaldırılmıştır. Drahmi, Grekçe avuç dolusu anlamına gelen Draks kelimesinden gelir. Yunanistan tarihinde olduğu gibi, Yunanistan eski para birimi olan drahminin de tarihinde Osmanlı ve Kurtuluş Savaşı büyük rol oynamıştır.
Phoenix’in ömrü kısa sürdü
1828 yaz aylarında Rusya, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmişti. Müttefikler adına Fransızlar da 1828’de Mora’yı tek taraflı olarak işgal ettiler. Edirne Rusların eline geçti. Eylül 1829’da Rusya ile antlaşma yapıldı. İmzalanan Edirne Antlaşması ile Yunanistan bağımsızlık yolunda çok büyük bir adım atmış oldu. Osmanlı Devleti bu antlaşmayla Yunanistan’ın bağımsızlığını kabul etti. 24 Nisan 1830’da Yunanistan Krallığı böylece kurulmuş oldu. Geçici hükümetin ilk başbakanı Loannis Kapodistrias ulusal para birimi olarak mitolojideki anka kuşu ve eşsiz insan anlamına da gelen Phoenix’i tanıttı. İlk Phoenix banknotları 1831’de 5 Pick#6, 10 Pick#7, 50 Pick#8 ve 100 Pick#9 Phoenix küpürlerinde tek taraflı ve özensizce basıldı ama halk tarafından kabul görmedi ve bir yıl sonra, Kapodistrias’ın da ölümüyle tekrar tedavülden çekildi.
Yunanistan drahmiye geri dönüyor
Yıllar süren müzakerelerden ve 1,5 milyon drahmi sermaye sağlanmasından sonra, 1841 yılında Yunanistan Ulusal Bankası kuruldu ve hükümetten banknot tedavülü için tam yetki aldı. 25, 50, 100 ve 500 drahmi kupürlerini taşıyan ilk banknotlar yurt dışında tek taraflı basıldı. Halk tarafından da kabul gören bu banknotlar, Yunanistan’ın tarihi drahmi para birimine de geri dönüşü oldu.
Yunanistan’in iflası
1880’den itibaren Yunanistan bir modernleşme süreci yaşadı. Demiryolu ağı ve Korint Kanalı gibi büyük projeler gerçekleştirildi. Ancak bu sürecin de bir bedeli vardı. Sonraki yıllarda dış borç arttı. 1893’te küçük Yunanistan’ın dış borcu 850 milyon drahmi gibi astronomik rakamlara ulaştı ve hükümet, devletin iflasını parlamentosuna duyurmak zorunda kaldı.
Türklerin zaferi, Yunan drahmisini ikiye böldü
Birinci Dünya Savaşı ve Türk Kurtulus Savaşı’na müteakip, başta İzmir olmak üzere Ege havalisinden kaçmak zorunda kaldıkları Eylül 1922’deki bozgunları – ki bunu Yunanlar “Küçük Asya Felaketi” olarak adlandırırlar – ülkeyi bir kez daha uçurumun kenarına itmişti. Yaklaşık 1,5 milyon Rum, Anadolu’dan Yunanistan’a mülteci olarak gitmek zorunda kaldı ve bunların entegre edilmeleri gerekiyordu. Bu gelişmeler siyasi, sosyal ve ekonomik olarak da drahmiye damgasını vurdu. Maliye bakanı Petros Protopapadakis, yaklaşan enflasyonu önlemek için alışılmadık bir zorunlu tahvil ihraç yöntemine başvurdu. O dönemde tedavüldeki tüm banknotlar ortadan kesildi. 50 drahmi banknotu, ortadan kesilince her bir yarısı 25 drahmi değerinde işlem gördü. Bu banknotların sol yarısı devletle tahvil karşılığı takas edilirken, diğer yarısı tedavülde kullanıldı ve 1927’ye kadar da tedavülde kaldı.
İkiye ayrılan kağıt para da çil olabiliyor
Değil ortadan ikiye kesilmesi, bir banknotun bordüründe milimetrelik bir kesik dahi olsa, o banknot her ne kadar çil gibi dursa da, artık çil olarak değerlendirilmez. Ama tarihte belki tek örneği Yunan drahmilerde gördügümüz, ortadan tamamen ikiye kesilmiş ve ayrılmış haliyle de PMG veya PCGS gibi sertifikalandırma şirketlerinden yüksek çil notu alabiliyor.
Yarım porsiyonluk Yunan Drahmisi
1924’ten itibaren, Ulusal Bankanın rezervlerinden alınan tam banknotlar, NEON (Yeni) yazılı damgalar ile işaretlendikten sonra tedavüle çıkarıldı ve ikiye bölünmüş drahmi banknotların yerini almış oldu.
NEON (Yeni) damgalı Yunan Drahmisi banknotları
1864 yılında, İyon Adaları’nın Yunanistan ile birleşmesiyle, İyon Bankası’na banknot tedavül hakları verildi. Yunan devleti 1928 yılında kendi merkez bankası olan Yunanistan Bankası’nı kurdu. Yunan banknotları da 1947 yılına kadar yurt dışında basıldı.
